شرط ورود قوه قضائیه به موضوع توهین به رئیس جمهور چیست؟
تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۷۷۴۲۴۲
میزان نوشت: قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که در سال جاری از سوی رییس جمهور ابلاغ شده، مفاد مندرج در ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی را در زمره جرایم قابل گذشت قرار داده است و در موارد توهین به مقامات، ورود دستگاه قضایی صرفا در صورت اعلام شکایت رسمی از سوی مقامات مربوطه امکان پذیر است.
پس از سخنان نامتعارف کارشناس مدعو یکی از برنامه‌های سیما که از آن با عنوان توهین به رئیس‌جمهور تعبیر شد؛ علیزاده طباطبایی یکی از وکلای دادگستری اعلام کرد که قوه قضاییه در مقام مدعی‌العموم باید به موضوع توهین به رئیس‌جمهور ورود کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشابه این مورد نیز ۲۹ مهرماه سال جاری رخ داد؛ یعنی زمانی که سخنگوی دولت در جریان نشست خبری خود با بیان اینکه معاونت امور مجلس و معاونت حقوقی در حال پیگیری موضوع توهین به رییس جمهوری از طریق هیات نظارت بر رفتار نمایندگان است، گفت: معتقدیم که موضوع از منظر عمومی و جرم عمومی باید مدنظر قرار گیرد و قوه قضاییه باید براساس اینکه به طور آشکار از جنبه عمومی برخی حرف از اعدام رییس جمهور یک کشور می‌زنند، موضوع را پیگیری کند.
در همان مقطع، ساعاتی بعد از این اظهارات سخنگوی دولت، غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به این ادعا گفت: به نظر می‌رسد سخنان سخنگوی محترم دولت نشات گرفته از بی اطلاعی ایشان از اصلاحیه قانون مجازات اسلامی می‌باشد.
وی گفت: با توجه به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که در ماه‌های پایانی مجلس قبل به تصویب رسیده، دایره شمول جرائم قابل گذشت توسعه یافته و برخی از مواد قانون مجازات اسلامی از جمله ماده ۶۰۹ این قانون با عنوان هتک حرمت مقامات رسمی کشور در زمره جرائم قابل گذشت قرار گرفته و در این جرائم ورود و رسیدگی قوه قضاییه نیازمند شکایت رسمی از ناحیه مقامات مذکور می‌باشد.
وی تاکید کرد: بر اساس قانون دادستان نمی‌تواند بدون اعلام شکایت از ناحیه شاکی خصوصی دستور تعقیب و رسیدگی صادر نماید.
اسماعیلی در پایان تاکید کرد: بدیهی است در صورت اعلام شکایت برابر ضوابط و مقررات قانونی رسیدگی خواهد شد.
اما در حالی که چند روز از موضوع فوق‌الذکر می‌گذشت، معصومه ابتکار در اظهاراتی قابل تامل و در قیاسی موضوع اخیر با مجازات برخی اشخاص که در دوره‌های قبلی ریاست جمهوری به سران قوا اهانت کرده بودند و در پی این اهانت، محکوم شده بودند، پرداخت؛ این در حالی است که مبنای عدم ورود مدعی العموم به موضوع توهین به سران قوا قانون کاهش مجازات حبس تعزیری است که در مقطع آبان سال جاری کمتر از پنج ماه از اجرایی شدن آن می‌گذشت!
حالا در قضیه‌ای که اخیراً رخ داده نیز مشابه همان اتفاق چندماه پیش تکرار شده است؛ یعنی یک کارشناس مدعو در یک برنامه سیما، سخنان نامتعارفی را بر زبان رانده که حمل بر توهین به رئیس جمهور شده و عده‌ای از جمله علیزاده طباطبایی بدون توجه به تصویب قانون کاهش مجازات حس تعزیری، مدعی ضرورت ورود دادستانی در مقام مدعی‌العمومی به موضوع هستند.
اما همانطور که در سطور بالا اشاره شد، با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، دایره شمول جرائم قابل گذشت توسعه یافته و برخی از مواد قانون مجازات اسلامی از جمله ماده ۶۰۹ این قانون با عنوان هتک حرمت مقامات رسمی کشور در زمره جرائم قابل گذشت قرار گرفته و در این جرائم ورود و رسیدگی قوه قضاییه نیازمند شکایت رسمی از ناحیه مقامات مذکور می‌باشد.
حال سئوال اینجاست که مفاد ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی چیست و چرا مدعی العموم با توجه به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری نمی‌تواند مستقلا و بدون شکایت رسمی از ناحیه مقامات مرتبط به موضوع ورود کند؟
در ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی آمده است هر کس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رییس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.
از طرفی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در جلسه علنی روز سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ماه سال جاری تصویب شد و طی نامه شماره ۲۸۷۵۷ مورخ ۲۲ خردادماه سال جاری از سوی رییس جمهور ابلاغ شد.
بر اساس ماده ۱۰۴ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، جرم مندرج در ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی از جرایم قابل گذشت محسوب می‌شود و با توجه به اینکه توهین به رییس جمهور در پی ابلاغ این قانون در زمره جرایم قابل گذشت قرار گرفته؛ لذا جهت رسیدگی قضایی مستلزم شکایت از ناحیه مقامات مربوطه است.
فرزام اردلان، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری دراین باره عنوان کرد: اشخاصی که چنین موضوعی را مطرح می‌کنند و می‌گویند مدعی العموم باید نسبت به این موضوع ورود کند، نشان از بی اطلاعی آن‌ها و مشاورانشان دارد. جرم مندرج در ماده ۶۰۹ در پی ابلاغ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری از جرایمی شده که جهت پیگیری نیازمند شاکی خصوصی است و قابل گذشت محسوب می‌شود؛ به همین جهت وجود شاکی خصوصی ضرورت دارد و مدعی العموم در این مورد نمی‌تواند ادعایی داشته باشد.
این حقوقدان اظهار کرد: در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، تمام مجازات‌هایی که قابل گذشت هستند، اعلام شده که از جمله آن‌ها ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی است و از جرایم قابل گذشت محسوب شده است.
داوودی، حقوقدان نیز در گفتگو با میزان، با اشاره به تصویب و ابلاغ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در اوایل سال جاری و تخفیف و تقلیل برخی مجازات به موجب قانون مزبور، اظهار داشت: به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، شمولیت جرائم قابل گذشت بسط پیدا کرده است؛ از جمله، ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی ناظر بر هتک حرمت مقامات و برخی دیگر از مواد قانون مزبور، در زمره جرائم قابل گذشت تعریف شده‌اند.
این حقوقدان تصریح کرد: در نتیجه موسع شدن دایره شمول جرائم قابل گذشت به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری و افزوده شدن ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی به زمره جرائم قابل گذشت با استناد به ماده ۱۰۴ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، ورود دادستانی در مقام مدعی‌العموم به مواردی که از آن‌ها تعبیر به توهین به مقامات می‌شود، بلاوجه است.
داوودی با اشاره به اتفاق اخیر در یکی از برنامه‌های سیما که سخنان کارشناس مدعو توهین به رئیس‌جمهور تلقی شده است، گفت: مطابق ماده ۱۰۴ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، دادستانی تکلیف قانونی برای ورود مستقل به موضوع و تحت تعقیب قراردادن فرد گوینده سخن، ندارد و موضوع زمانی توسط دستگاه قضا قابل پیگری است که شکایتی از شخص رئیس‌جمهور واصل شود.
علی ایحال، نکته حائز اهمیت این است که قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که جرم مندرج در ماده ۶۰۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی را در زمره جرایم قابل گذشت قرار داده، توسط شخص رییس دولت ابلاغ شده است؛ در حالی که ورود قوه قضاییه به موضوع توهین به رییس جمهور صرفا در گروی شکایت رسمی مقامات مربوطه است.
منبع: الف
کلیدواژه: قانون کاهش مجازات حبس تعزیری توهین به رئیس جمهور موضوع توهین ناحیه مقامات جرایم قابل گذشت شکایت رسمی مدعی العموم قوه قضاییه رییس جمهور سال جاری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۷۴۲۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حفظ حقوق عمومی با سلام و صلوات نمی‌شود/ دادستان‌ها نباید در امور اجرایی مداخله کنند
مجموعه برنامه دادیار در این هفته به موضوع "نقش قوه قضائیه در حفاظت از حقوق عامه" اختصاص داشت که با حضور احمد قاسمی، مدیر کل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وی در ابتدای این بحث در خصوص مفهوم حقوق عامه گفت: حقوق عامه در قوانین موضوعه تعریف نشده است، ولی آنچه که هم اکنون قوه قضائیه در دستورالعمل، نظارت و پیگیری تعریف می‌کند این است که حقوق عامه همان حقوق مقرر در قانون اساسی و قوانین موضوعه است که نقض آن ابعاد یک محله، منطقه یا یک شهر را در معرض آسیب و خطر قرار می‌دهد که در این رابطه می‌توان به نقض حقوق زیست محیطی، سلامت و امنیت انسانی و استانداردهای اجباری اشاره کرد.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه تصریح کرد: مخاطب حقوق عامه یک محله، منطقه یا یک شهر است، اما زمانی که جرم علیه یک شخص اتفاق می‌افتد این موضوع ناظر به حقوق خصوصی است که طریق طرح دعوای آن متفاوت از حقوق عامه است.
قاسمی در رابطه با مبنای قانونی حمایت از حقوق عامه نیز بیان داشت: در بند ۲ اصل ۱۵۶ قانون اساسی وظیفه قوه قضائیه احیای حقوق عامه مقرر شده است همچنین به موجب مواد ۲۲، ۲۹۰ و ۲۹۳ قانون آئین دادرسی کیفری این وظیفه به نهاد دادسرا شامل دادستانی کل کشور و دادسراهای سراسر کشور محول شده است.
حفظ حقوق عمومی وظیفه نهاد دادسرا است
وی تاکید کرد: حفظ حقوق عامه یکی از وظایف دادستان‌ها و نهاد دادسرا است که در دیگر کشورهای دیگر نیز به همین شکل است.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه تصریح داشت: اگر بخواهیم به صورت موسع حقوق عامه را تفسیر کنیم، شامل همه حقوق مردم در فصل سوم قانون اساسی خواهد شد. مردم در قانون اساسی از ۷۰ حق برخوردار هستند که حقوق عامه شامل همه این حقوق می‌شود، ولی زمانی که ما قصد داشتیم لایحه صیانت از حقوق عامه را تدوین کنیم و یا معاونت حقوق عامه را در دادسرای کل ایجاد کنیم مفهوم مضیق آن را در نظر گرفتیم که شامل اموال عمومی، انفال مانند اراضی ملی و اراضی دولتی، سواحل و… و همین طور حدود زیست محیطی استانداردها است و دلیل هم این بود که شاید دیگر بخش‌های قوه قضائیه وظیفه حفظ و احیای حقوق دیگر را دارند و وظیفه معاونت حقوق عامه در دادسرای کل بیشتر ناظر به مباحثی است که به آن اشاره داشتم.
وی با تائید اینکه دادستان‌ها هم اکنون بیشتر بر رسیدگی بر پرونده‌های قضائی، بازجویی، تحقیق و کشف جرم متمرکز شده‌اند، گفت: ورود دادستان به همه حوزه شاید به نوعی نقض تفکیک قوا و مداخله در امور اجرایی باشد به عنوان مثال اگر دادستان متوجه یک جاده ناایمن شود تنها کاری که می‌تواند انجام دهد این است که تذکر دهد و خود نمی‌تواند به تنهایی کاری را انجام دهد.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه ادامه داد: بر اساس دستورالعملی که رئیس قوه قضائیه تصویب کرده‌اند به دادستان‌ها این اختیار داده شده که موارد نقض حقوق عامه یا نقض قریب الوقوع حقوق عامه تذکر داده شود، در مواردی دستور توقف صادر کنند و اگر هم این دستور نقض شد تعقیب کیفری انجام دهند.
قاسمی اذعان داشت: دادستان‌ها در حوزه اعلام تذکر نمره ۱۸ از ۲۰ را دریافت می‌کنند، ولی در مورد اینکه آیا این تذکرها نتیجه بخش بوده است؟ پاسخ منفی است، ممکن است دادستانی موردی را تذکر دهد، ولی زمانی که در جای دستگاه اجرایی قرار می‌گیریم، دستگاه‌های اجرایی هزار مانع دارند؛ به عنوان مثال در حوزه قانون هوای پاک، دادستان‌های ما چقدر دستور و تذکر داده‌اند. ۱۶ دستگاه اجرایی، باید قانون هوای پاک را اجرا کنند، ولی وقتی وارد این دستگاه‌ها می‌شویم مواردی را احصا کرده‌اند که مانع از اجرای این قانون شده است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال شهرداری‌ها وظیفه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی را برعهده دارند، اما آیا توان مالی این کار را دارند؟ یا شهرداری مکلف است به ازای هر فرد ۱۵ مترمکعب فضای سبز ایجاد کند، اما آیا توانسته است؟ وزارت نفت مکلف شده است ظرف سه سال بعد از تصویب قانون هوای پاک، تولید بنزین، نفت کوره و نفت سفید را استاندارد تولید کند، اما آیا توانسته است این کار را انجام دهند؟
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه با تاکید بر اینکه مهمترین مانع دستگاه‌های اجرایی در اجرای قانون هوای پاک، بحث بودجه است گفت: به عنوان مثال ۱۲ میلیون موتور سیکلت داریم که ۸۵ درصد آن‌ها فرسوده هستند، هر موتورسیکلت به اندازه ۳ یا ۴ خودرو آلودگی ایجاد می‌کند که باید نوسازی و یا برقی شوند، مردم که خود توان انجام این کار را ندارند، آیا وزارت صنعت می‌تواند این کار را انجام دهد؟
دادستان‌ها نباید در مدیریت اجرایی مداخله کنند
قاسمی تاکید کرد: تذکر از سوی دادستان وجود دارد و گاهی اوقات این مداخلات به جایی می‌رسد که مقامات اجرایی گله مند می‌شوند و این کار را مداخله در امور اجرایی می‌دانند.
وی با بیان اینکه دادستان‌ها نباید در بحث‌ها و مدیریت اجرایی مداخله کنند، گفت: گاهی تذکرها و اخطار دادستان‌ها به حدی است که در مظان مداخله در امور اجرایی قرار می‌گیرند. حفظ حقوق عمومی مقدمه‌ای دارد که باید آن را بپذیریم، حفظ حقوق عمومی با سلام و صلوات نمی‌شود و نیازمند بودجه، امکانات و منابع انسانی است لذا تا زمانی که این امکانات وجود ندارد نمی‌توان این حقوق را حفظ کرد و باید این موضوع را بپذیریم و این مسئله ناظر به دستگاه‌های اجرایی است وگرنه قوه قضائیه کار خود را انجام می‌دهد.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه تاکید کرد: دادستان‌ها وظیفه قانونی خود را انجام می‌هند و موانع موجود هم باید با یک برنامه‌ریزی طولانی مدت و اصلاح روندها برطرف گردد. موانعی وجود دارد که مدیران شخصاً نمی‌توانند این موانع را برطرف کنند و باید یک سیاست گذاری کلی‌تری صورت گیرد تا این موانع برطرف شود.
قاسمی در خصوص اقدامات صورت گرفته برای احیای حقوق عامه اذعان داشت: قوه قضائیه از سال ۱۳۹۵، معاونت حقوق عامه را در دادستانی کل و در همه دادسراهای مراکز استانها ایجاد کرده است و در شهرستان‌ها هم دادستان‌ها و رؤسای حوزه‌های قضائی بخش، مأمور شده‌اند.
لایحه صیانت از حقوق عامه در شرف ارسال به دولت است
وی افزود: همچنین قوه قضائیه لایحه صیانت از حقوق عامه را تدوین کرده که هم اکنون در شرف ارسال به دولت و مجلس برای تصویب است که در این لایحه، ضمانت اجراها تکمیل و مورد توجه قرار گرفته است.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه تصریح داشت: بعضی از موارد نقض حقوق عامه، ضمانت اجرا دارند، ولی برای بسیاری از موارد نقض حقوق عامه و نقض حقوق مندرج در قانون اساسی ضمانت اجرا وجود ندارد که این لایحه برای مواردی که در قانون مسکوت مانده بود و ضمانت اجرا نداشت، ضمانت اجرا پیش بینی کرده است.
وی تاکید کرد: همه مواردی که در قانون، ضمانت اجرای مصرح ندارند در این لایحه برای آن‌ها مجازات درجه شش پیش بینی شده است.
قاسمی افزود: متن لایحه صیانت از حقوق عامه در قوه قضائیه نهایی شده است و باید مراحل تصویب را طی کند.
مدیرکل حمایت از حقوق عامه قوه قضائیه اظهار داشت: در حوزه‌های متعدد پرونده‌های زیادی در بحث تصرف اراضی ملی، بستر رودخانه‌ها و تغییر کاربری اراضی زراعی داریم. در پایان هر سال از معاونت‌های حقوق عامه دادستان‌های سراسر کشور آمار را جمع بندی می‌کنیم و یک آمار کلی راجع به عملکرد حقوق عامه در بخش‌های مختلف داریم. در مجموع آنچه که به عنوان پرونده به دستگاه قضائی می‌آید مورد رسیدگی لازم قرار می‌گیرد.
وی تصریح داشت: در حوزه تغییر کاربری قضات ما رأی به قلع و قمع بنا می‌دهند، اما با توجه به اینکه در این رابطه کار فرهنگی صورت نگرفته است، تغییر کاربری نقض مهمترین ارزش‌های جامعه محسوب نمی‌شود، اگر فردی سارقی را بگیرد همه به او کمک می‌کنند، ولی اگر خانه کسی که تغییر کاربری داده باشد را خراب کنید مردم کنار او می‌ایستند و این فرهنگ سازی صورت نگرفته که این فرد چه آسیبی وارد می‌کند، سازمان امور اراضی و وزارت جهاد کشاورزی متولی تخریب بنا است که این تخریب هم هزینه دارد و ضمن آنکه هیچ بلدوزری در بخش خصوصی این کار را نمی‌کند، چون مردم آن بلدوزر را تخریب می‌کنند.
قاسمی گفت: دادستان ما دستور تخریب تغییر کاربری اراضی را می‌دهد، ولی سازمان امور اراضی باید مقدمات تخریب را فراهم کند و این در حالیست که این سازمان بودجه بسیار ضعیفی دارد و گاهی نیز برای تخریب تجمع صورت می‌گیرد و شورای تأمین استان با توجه به ملاحظات سیاسی خواستار تعلل در اجرای حکم تخریب می‌شود بنابر این به این شکل اجرای آرا به تعویق می‌افتد.
وی افزود: در بحث جلوگیری از تغییر کاربری غیرمجاز اراضی موفقیت بسیار کمی حاصل شده است، اراضی کشاورزی مدام تغییر کاربری پیدا می‌کنند و سطح این اراضی محدود می‌شود و شاید اگر به همین صورت پیش برود تا ده سال دیگر در شمال کشور اراضی برای کشت و کشاورزی و باقی نماند.
منبع: خبرگزاری مهر
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟